Çek Yasağının Kaldırılması Ne Zaman Kaldırılır
Çek kanunu çerçevesinde daha önce Karşılıksız Çek Suçu ve Yasaklılık Süresi ve Çekin Ödenmesi İbrazı Süresi derlediğimiz yazılarla çek kanunu ile ilgili bilgi vermeye çalışmıştık. Karşılıksız Çek Suçu ve Yasaklılık Süresi yazımızın içinde yasaklılık sürelerine değinmiş olsak da bu yazıda çek yasağının kaldırılmasına ilişkin net bir yazı yazmak istedim.
Çek yasağının dayanağı Çek Kanunu madde 5/8. fıkrası ve Çek kanunu madde 6 yasağın ne şekilde olduğunu belirtmiştir. Burada kafa karıştıran soru şu ki, mahkumiyet hükmünün sonuçlarının ortadan kalkması cümlesi olmuştu.
Çek Kanunu madde 5/9. fıkrasında ;
Karşılıksız kalan bir çekle ilgili olarak yapılan yargılama neticesinde mahkeme tarafından beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın düşmesi veya davanın reddine karar verilmesi hâlinde, aynı kararda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına karar verilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına ilişkin kararların kesinleşmesi üzerine, bu kararlar, MERSİS ile Risk Merkezine sekizinci fıkradaki usullere göre bildirilir ve ilan olunur.
ve yine Çek Kanunu madde 6;
(1) Karşılıksız kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında,
a) Yargılama aşamasında mahkeme tarafından davanın düşmesine,
b) Mahkûmiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra mahkeme tarafından hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına,karar verilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırıldığı, MERSİS ile Risk Merkezine 5 inci maddenin sekizinci fıkrasındaki usullere göre bildirilir ve ilan olunur.
(2) Şikâyetten vazgeçme hâlinde de birinci fıkra hükmü uygulanır.
(3) Kişi, mahkûm olduğu cezanın tamamen infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl ve her halde yasağın konulduğu tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, hükmü veren mahkemeden çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasını isteyebilir; mahkemenin vereceği karara itiraz edebilir. Bu itiraz bakımından İcra ve İflas Kanununun 353 üncü maddesinin birinci fıkrası hükmü uygulanır. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına ilişkin karar kesinleştiğinde, yasağın kaldırıldığı, MERSİS ile Risk Merkezine 5 inci maddenin sekizinci fıkrasındaki usullere göre bildirilir ve ilan olunur.
şeklindedir. Çek kanunu madde 5/8.fıkrası Çek kanunu 6/3 atıfta bulunurken aynı zamanda usulün nasıl olacağıda Çek kanunu madde 6/1-b de belirtilmiştir.
Buna göre karşılığı olmayan çek sahibi hakkında beraat kararı, ceza verilmesine yer olmadığı kararı, davanın reddine karar verilmesi, davanın düşmesi halinde aynı zamanda çek yasağının da kaldırılması kararı verilir.
Davanın düşmesi için şart neydi? Çek kanunu madde 6/2. fıkrasında belirtildiği gibi eğer mahkumiyet kesinleşmeden önce şikayetten vazgeçilmesi durumu söz konusu ise davanın düşmesine karar verilecektir. Bu durumda çek yasağı da ortadan kalkacaktır.
Bu sebeple dava esnasında tarafların aralarında sulh olmaları çek yasağın sonuçları açısından oldukça önemlidir. Taraflar kendi aralarında görüşme yapmıyorlarsa dahi icra mahkemesinde kendisini temsil eden bir icra avukatı vasıtasıyla görüşme sağlanabilir.
Peki mahkumiyet kesinleşirse ne olur?
Bu durumda ise çek sahibi mahkumiyet hükmü verildikten sonra para cezasını öderse mahkumiyet hükmü ortadan kalkar. Ancak bir önceki durumda davanın düşmesi artık söz konusu olmadığından çek yasağı mahkumiyet infazıyla birlikte kaldırılmıyor.
Çek kanunu madde 6/3. fıkrasına göre kişi infaz tarihinden itibaren yani ödemeyi yaptıktan 3 yıl geçtikten sonra kendisine çek yasağı kararını veren mahkemeye başvuru yaparak çek yasağının kaldırılmasını talep edebilecektir.
Bu süre her halde 10 yıl geçmek ile sona erecektir.
Çek yasağının kaldırılma usulü
Çek düzenleme yasağı ve çek hesabı açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, güvenli elektronik imza ile imzalandıktan sonra, Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla MERSİS ile Risk Merkezine elektronik ortamda bildirilir. Hakkında çek hesabı açma yasağı kararı verilen kişiler, Risk Merkezi tarafından bankalara bildirilir. Bu bildirimler ile bankalara yapılacak duyurulara ilişkin esas ve usuller, Adalet Bakanlığının uygun görüşü alınarak RiskMerkezi tarafından belirlenir.
