Ceza Davalarında Yetki İtirazı ve Yetki Uyuşmazlığı

Ceza davalarında sanık, yetkisizlik iddiasını ilk derece mahkemelerinde duruşmada sorgusundan, bölge adliye mahkemelerinde ise incelemenin başlamasından ve duruşmalı işlerde inceleme raporunun okunmasından önce bildirir.

Mahkeme de kendiliğinden yani re’sen, talep şartı aranmaksızın yetki konusunu incelemelidir. Mahkeme yetkisizlik iddiasına ilişkin kararı, ilk derece mahkemelerinde sanığın sorgusundan önce, bölge adliye mahkemelerinde duruşmasız işlerde incelemenin hemen başlangıcında, duruşmalı işlerde inceleme raporu okunmadan önce verir. Bu aşamalardan sonra yetkisizlik iddiasında bulunamayacağı gibi mahkemelerde bu konuyu kendiliğinden ele alıp karar veremez. Yetkisizlik kararlarına karşı itiraz yoluna başvurulabilir.

Birden fazla mahkemenin kendisini aynı anda aynı suçun yargılanmasında yer yönünden yetkili sayması halinde olumlu yetki uyuşmazlığı; iki veya daha fazla yargı çevresindeki mahkemelerin kendilerini yer yönünden yetkisiz sayması ise olumsuz yetki uyuşmazlığına sebep olmaktadır. Birkaç mahkeme tarafından yer yönünden olumlu veyaolumsuz yetki uyuşmazlığı çıkarsa ortak yüksek görevli mahkeme, yer yönünden yetkili mahkemeyi belirler.

Yer yönünden yetkili olmayan mahkemece yapılan işlemler, sadece yetkisizlik nedeniyle hükümsüz sayılmaz. ( Ceza Muhakamesi Kanunu madde 20 ) Bir mahkeme yetkili olmasa bile, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, yargı çevresi içerisinde gerekli işlemleri yapabilir.