2016 yılı yılında yapılan değişiklikle devlet kurumlarının tümünde işe alımdan önce güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmaktadır. Yapılan bu değişiklikle haliyle oldukça fazla yoğunluk olması ve kişilerin yakınlarından ötürü güvenlik soruşturmasından olumsuz rapor gelmekte ve memur adayları hayalleri yarım kalmaktadır. Özellikle Silahlı kuvvetlerde, emniyet ve jandarma teşkilatlarında, infaz kurumlarında ve gizlilik dereceli birimlerde çalışan personel de zaman zaman güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması gerekçesiyle görevden alınmakta, sözleşmeleri feshedilmekte veya yenilenmemekte ya da memurluktan çıkarılabilmektedir. Oldukça fazla idari davaya konu olan güvenlik soruşturmaları ve arşiv kayıtları hakkında detaya inelim..
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması dayanağını 4045 sayılı kanundan almaktadır. 12/4/2000 tarihli Resmi Gazete’de ise “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği” yayımlanmış ve en son yapılan değişikliklerle şuan ki halini almıştır.
Yazı İçeriği
GÜVENLİK SORUŞTURMASI KİMLER İÇİN YAPILIR ?
4045 Sayılı Kanun 1. Madde :
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması; kamu kurum ve kuruluşlarında, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılır.
şeklinde düzenlenmiştir.
Yani işten atılan uzman jandarma, astsubay, subay, devlet memuru, akademisyen, araştırma görevlisi, devlet kurumlarındaki tüm çalışanlar dahil edilmiştir.
Arşiv Araştırması Nedir ?
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği 4.Madde/f göre;
Arşiv araştırması:Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanmasını,
şeklinde ifade edilmiştir.
Güvenlik Soruşturması Nedir ?
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği 4.Madde/g fıkrasına göre;
Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteniğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmaksuretiyle saptanması ve değerlendirilmesini,
şeklinde ifade edilmiştir.
Görüldüğü üzere güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasından daha detaylı olup arşiv araştırmasınıda içinde barındıracak kadar detaylıca düzenlenmiştir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak makamlar
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır.
Tüm bu bilgiler ışığında ilgilinin kurumuna gönderilecek yazıda olumlu veya olumsuz bir rapor gönderilir. Kurumun yetkilisi bu rapor doğrultusunda işlem yapar. Genelde bu rapor sonrası işe alınmaz veya iş akdine son verilir.
Kimi şahısların yakınlarından ötürü kimisinin ise daha önce hakkında açılan davalar sebebiyle olumsuz rapor verildiği ve bu sebeple de bir çok mağdur ile karşı karşıya kalmaktayız. Hatta öyle ki açılmış ve beraat ile sonuçlanmış dosyalarından ötürü güvenlik soruşturmasından olumsuz rapor alan kişilere rastlamaktayız.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda ulaşılan bilgi ve belgelerin doğru olmaması, doğru olsa dahi kişinin atanmasına ya da görevine devam etmesine engel olacak nitelikte bulunmaması gibi durumlarda hukuka aykırılık olduğu kabul edilerek dava yoluna gidilmelidir. Ancak unutulmamalıdır ki iptal davalarını açma süresi bulunmaktadır. Bu sebeple 60 gün içerisinde gerekli hukuki işlemi başlatmanız eğer ki zaman veya acileyetiniz söz konusu değilse 60 günlük süreyi kesmek adına Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuru yapılabilir. İdare mahkemesinde açılacak iptal davası “yürütmeyi durdurma istemli” olmalıdır.
Güvenlik Soruşturulması Kaldırıldı mı?
Anayasa mahkemesinin son verdiği kararla birlikte artık memuriyet şartlarına haiz kişilere ilişkin güvenlik soruşturması yapılmasına ilişkin madde hükmünü iptal etti. Bundan sonraki memur alımlarında güvenlik soruşturması yapılmayacaktır. Daha önce haklarında işten çıkarılma kararı alınan kişiler açısından da ilgili idareye yazılı başvuru ile yeniden değerlendirilme sonrasında iptal kararı açılması mümkün olabilecektir.
Güvenlik Soruşturması Avukat
Güvenlik soruşturmasında avukatı gibi spesifik bir alan bulunmasa da idare hukuku alanında temel kavramlar üzerine sıkı sıkıya idari kararların takibi yapan avukatlara halk arasında böyle bir tabir kullanılmıştır. Ancak hiçbir avukat kendisini güvenlik soruşturması avukatı, ceza avukatı gibi kalıplara sokmamaktadır.
Güvenlik Soruşturması Dava Avukatlık Ücreti
İstanbul Barosunun tavsiye niteliğinde ücret tarifesine göre ücretlendirmeler yapılmaktadır. Buna göre Duruşmalı davalar için 7.900-TL rakam belirlenmiştir. Avukatlar bu rakamlara uymak zorunda olmadıkları gibi müvekkilleriyle yapacağı anlaşmayla tutar belirleyebilirler.
