Türk Ceza Kanunu 10.Bölüm de “Malvarlığına Karşı İşlenen Suçlar” kategorisinde ele alanmış olan bir suç tipi olan “Hırsızlık” suçu Türk Ceza Kanunu 141-147 maddelerinde ele alınmıştır. Hırsızlık suçunda failler yani suçu işleyen kişiler belki bir psikolojik neden veya buna bağlı başka bir sebepten işlemiş olabilir. İşte kanunumuzda düzenlenen hırsızlık suçunun unsurlarına ve cezalarına buradan değineceğiz.

Hırsızlık Suçu TCK 141-147

Hırsızlık suçu, yağma suçuna göre hafif bir suç olup kişiye cebir ve tehdit kullanarak mal varlığındaki azalmaya sebep veren bir davranış olmadığından sadece malvarlığının hedeflendiği bir önceki evre diyebiliriz.

Hırsızlık suçu‘nun tanımı ile basit hali ve temel cezası Türk Ceza Kanunu 141. Maddede belirtilmiştir;

Madde 141–(1) Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

Kanun bu maddesinde, eşyayı elinde bulunduran kişinin rızası olmadan ve malın taşınır bir mal olması koşulu belirtilmiş ve suçun oluşabilmesi için kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadını eklemiştir.

Madde 142 de hırsızlık suçunun nitelikli halleri sıralanmıştır;

Nitelikli hırsızlık – Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halleri

Madde 142– Hırsızlık suçunun;

a) Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,

b) (Mülga: 18/6/2014-6545/62 md.)

c) Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,

d) Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,

e) Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,

f) (Mülga: 2/7/2012-6352/82 md.)

h) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında

İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(2) Suçun;

a) Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,

b) Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,

c) Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,

d) Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,

e) Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,

f) Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,

g) (…) (1)büyük veya küçük baş hayvan hakkında,

h) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,

İşlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun, bu fıkranın (b) bendinde belirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.

(3) Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

(4) (Ek: 6/12/2006 –5560/6 md.)Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlâli veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikâyet aranmaz.

(5) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.

Yukarıdaki hırsızlık suçunun nitelikli hallerini sırayla inceleyecek olursak;

a- suçun camilerde veya diğer ibadethanelerde, başkaca kamu kuruluşlarında örneğin belediye, adliye gibi alanlarda işlenmesi,

c- otobüslerde veya duraklarda,

hırsızlık suçunun işlenmesi durumunda 3-7  yılarasında hapis cezasına hükmolunmaktadır.

142-2. fıkrasının örneklendirilmiş maddelerine bakarsak;

a- maddesine göre ölmüş kişinin veya yaralanmış bir kişinin her ne şekilde olursa olsun malını koruyamacak durumda olmasından yararlanarak yapılan hırsızlık suçu,

b- ceplerden cüzdanın veya paranın çekilerek yapılan yankesicilik ve kapkaç suçu olarak bildiğimiz yöntemle yapılan yöntemle yapılması,

c- bir deprem, sel veya buna benzer afet olayı sonrası kargaşadan yararlanmak suretiyle gerçekleşen hırsızlık suçu,

d- maymuncuk denilen veya buna benzer aparat, haksız yere bulundurulan anahtar ile yapılan hırsızlık suçu,

e- kapıların bilişim sistemiyle açılan bir sistem olması örneğin akıllı ev sistemleri gibi veya kripto para hırsızlığı suçu,

f- yüzüne maske takarak veya ptt memuru veya başka bir resmi sıfata bürünerek gerçekleştirilen hırsızlık suçu,

g- büyük veya küçük baş hayvan hakkında yapılan hırsızlık suçu,

ve diğer maddelerine göre işlenecek hırsızlık suçunun 5-10 yıl hapis cezası olduğu ve b fıkrasına göre ayrıca 1/3 oranında arttrılması öngörülmüştür.

Bir başka nitelikli hal olsa da başka bir madde belirtilmiş olan ayrıca cezanın belirlenmesinde önemli rol oynayan bir kanun maddesi ise Türk Ceza Kanunu 143. maddesinde düzenlenmiştir;

Madde 143 – Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Hırsızlık Suçunun Daha Az Cezayı Gerektiren Halleri

Hırsızlık suçunun daha az cezayı gerektiren halleri ve failin topluma tekrar kazandırılmayı amaçlamış bu kanun maddesi ise Türk Ceza Kanunu 144. maddesinde düzenlenmiştir.  Buna göre Hırsızlık suçu;

Madde 144 –

a) Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde,

b) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla,

Hırsızlık Suçunda Ceza İndirimi Veya Ceza Verilmemesi Durumu

Hırsızlık suçunda yine faili topluma kazandırmak amacı güden bu maddede çalınan şeyin değerinin az olması sebebiyle faile cezada indirim yapılabilir, veya duruma göre ceza verilmeyebilinir.  Buna göre;

Türk Ceza Kanunu 145/1 ‘e göre;

Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Kullanma Hırsızlığı

Türk Ceza Kanunu 146/1 fıkrasına göre hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde, şikayet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz.

Hırsızlık Suçunda Zorunluluk Hali

Madde 147-(1) Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Hırsızlık suçunun zorunluluk hali kapsamında ele alınabilmesi için failin başka bir çaresi olup olmadığına ve içinde bulunan durumun tamamı göz önünde bulundurulur.

Hırsızlık Suçuna Teşebbüs

Hırsızlık suçunun oluşması için malın zilyedin egemenlik alanından çıkarılması, mal üzerinde fail tarafından fiili hakimiyet kurularak zilyetliğin elde edilmesi gerekir. Fail malı bulunduğu yerden aldıktan hemen sonra kesintisiz takip sonucu yakalanırsa fail hırsızlık suçu ile değil, bu suça teşebbüs ile yargılanmalıdır. Suça teşebbüs sayfamızda bahsettiğimiz teşebbüs hallerine göre 1/3 den 3/4 e kadar indirim yapılabilmektedir.

Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlığın düzenlendiği Türk Ceza Kanunu 168. Maddesine göre;

Madde 168–(Değişik: 29/6/2005 –5377/20 md.)

(1) Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflâs, taksirli iflâs (…)suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığızararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir.

(2) Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir.

Hırsızlık suçunda çok önemli bir konu olan etkin pişmanlık hükmü gereğince suç işlendikten sonra kovuşturma aşamasından önce tazmin edilmesi durumunda 2/3 ceza indirimi yapılmaktadır.  Yani savcılık tarafından dava açılmadan önce gerçekleşmesi gerekiyor. Eğer ki kovuşturma başladıysa yani savcılık tarafından iddianamenin mahkeme tarafından kabulü ile açılan davanın ve hüküm verilmeden önce zarar tazmin edilirse bu durumda ise ceza yarı oranında indirilecektir. Bu durumdan mütevellit bir avukat aracılığı ile mağdur taraf daha kolay iletişim sağlanabileceğinden ve bu hususlarda bilgilendirme yapacağından ötürü avukat ile temsil sağlanmalıdır.

Hırsızlık Suçu Uzlaşma

Basit Hırsızlık suçu TCK 141’e göre uzlaşma kapsamına alınmıştır.  Nitelikli hırsızlık suçu uzlaşma kapsamında değildir.

Hırsızlık Suçu Şikayete Bağlı mı?

Hırsızlık suçu şikayete bağlı suçlardan değildir. Re’sen soruşturulabilen bir suç tipidir. Şikayetten vazgeçilse bile dava devam eder.

Hırsızlık Suçu Affedilebilir mi?

Hırsızlık suçunda çalınan eşya miktarının az olması sebebiyle ceza verilmeyebilir.

Hırsızlık Suçu Aile İçi İşlenmesi

Madde 167-(1) Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların;
a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın,
c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,
Zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.

(2) Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde;
ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.

Avm Mağaza Hırsızlığı

Avm içinde veya mağaza içinde gerçekleştirilen hırsızlık en çok karşılaştığımız hırsızlık suçlarından birisidir. İnsanlar bu suçu işlendikten sonra alacağı cezayı ve ceza alır mıyım sorusunun arayışı içine girmektedirler. Avm içinde mağaza hırsızlığı cezası kanunda nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Ceza aralığı miktarı yüksek olduğu İçin mutlaka bir avukat yardımı alınmasında fayda olduğunu düşünüyorum.

Hırsızlık Avukatı

Hırsızlık suçundan dolayı genelde insanların tarafımıza hırsızlık avukatı, hırsızlık suçu avukatı veya hırsızlık davası avukatı gibi arayışlarla ulaşmaktadır. Ancak bilinmelidir ki hırsızlık suçu avukatı gibi teknik terimler avukatlık kanunumuzda bulunmamaktadır. Ceza hukuku üzerine çalışan ceza avukatı ile davaya müdahil olunabilir. Ceza avukatı gibi bir terim hukukumuzda olmasa da pratikte ceza hukuku alanına ilgi gösteren avukatlar bulunmaktadır.

Hırsızlık Davası Avukatlık Ücreti

Hırsızlık suçları için İstanbul Barosunun her yıl için belirlediği tavsiye niteliğindeki kararına göre hırsızlık suçu avukatlık ücreti tespit edilebilmektedir.

Hırsızlık Suçu Görevli Mahkeme

Hırsızlık suçu, yankesicilk suçu, kapkaç suçlamalarıyla yapılan yargılamalarda “Asliye Ceza Mahkemeleri” görevlidir.

Hak kayıpları yaşanmaması için bir avukat yardımı alınması önemlidir.

Avukat Tevfik YILDIRIM