Soruşturma Aşamasında Kısıtlama Kararı ( Gizlilik Kararı ) Mağdur Vekil Açısından Uygulanması

Soruşturma aşamasında kimi zaman soruşturmanın selahati için kısıtlama kararı verilebilmektedir.  Müdafiinin dosyayı inceleme yetkisi başlıklı maddede düzenlenen bu kanun maddesine göre;

CMK 153 / (2) – Müdafiin dosya içeriğini inceleme veya belgelerden örnek alma yetkisi, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek ise Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim kararıyla kısıtlanabilir. Bu karar ancak aşağıda sayılan suçlara ilişkin yürütülen soruşturmalarda verilebilir:

(4) Müdafi, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edildiği tarihten itibaren dosya
içeriğini ve muhafaza altına alınmış delilleri inceleyebilir; bütün tutanak ve belgelerin örneklerini harçsız olarak alabilir.

(5) Bu maddenin içerdiği haklardan suçtan zarar görenin vekili de yararlanır.

şeklinde düzenlemeler ile mevcut kısıtlama kararı uygulanmaktadır. Bu yazının konusu olan husus kısıtlama kararı şüpheli ve şüpheli müdafinin dışında müşteki vekiline de uygulanabilir mi? Kanaatimizce müşteki vekili için kısıtlama kararı uygulanması kanunun amacına aykırı bir durumdur. Kanunda “müdafi” olarak ayrım yapılmış “vekil” olarak bir ibare bulunmamaktadır. Kanun böyle bir ayrım yaptıktan sonra “avukat” şeklinde genelleme yapmaması müştekinin, mağdurun hak arama özgürlüğünü etkin şekilde kullanmasına ve hukuk güvenliğini direkt olarak kullanmasıyla ilgilidir. Bu duruma rağmen bazı c.savcıları müşteki ve mağdur vekilinide kapsadığı yönünde uygulama yaptığını tecrübe etmekteyiz. Bu tamamen yanlış bir uygulamadır. Kanuna yorum yapmaktan öteye gitmeyen bu uygulama çok açık şekilde müdafiyi kapsadığı anlaşılmaktadır. Bazı durumlarda müşteki vekilinide kısıtlama kararı uygulanabilir. Ancak bu durumda somut şekilde soruşturmanın tehlikeye girmesi durumu olması gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse aile içi cinayet dosyasında müştekininde aile içinde olması durumunda soruşturmanın vekile açılması halinde bir sorun teşkil edilecekse kısıtlanabilir. Tabi bu durumunda kanunda düzenlenmiş durumdadır.

Mağdur ile şikâyetçinin hakları
Madde 234 – (1)Mağdur ile şikâyetçinin hakları şunlardır:
a) Soruşturma evresinde;
1. Delillerin toplanmasını isteme,
2.Soruşturmanın gizlilik ve amacını bozmamak koşuluyla Cumhuriyet savcısından
belge örneğiisteme
4. 153üncü maddeye uygun olmak koşuluylavekili aracılığı ile soruşturma belgelerini ve elkonulan ve muhafazaya alınan eşyayı inceletme

Görüldüğü üzere mağdur ve şikayetçinin hakları ayrı bir maddede yazılmıştır. Zaten şikayetçi ve mağdur için soruşturmanın kısıtlanması soruşturmanın tabiatına aykırı bir durumdur. Mağdur hakkını aramak için mahkemeye başvuru yapıyor ve adalet mekanizması kendisinden soruşturmayı kısıtlıyor mağdur hangi delillerin toplandığını, toplanması gereken deliller arasındaki çelişkeleri görüp başkaca delilleri toplaması gereken hakkını etkin şekilde kullanamaması hali kanunun amacına aykırıdır.

Sonuç olarak, kanaatimize göre soruşturma dosyasında verilmiş olan kısıtlama kararının içeriğinde ayrıca mağdur ve vekili hakkında da uygulanmasına yönelik bir talep ve karar bulunmuyorsa mağdur vekili için kısıtlama kararının uygulanmasının hukuka aykırı olduğu görüşünü taşımaktayız.

İlgili Diğer Hukuki Makaleler :

• Soruşturma Nedir? Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığına Dair Karar
• Ceza Yargılamasında Soruşturma Aşaması Pratik
• Ceza Soruşturmasında İletişimin Dinlenmesi ve İletişimin Tespiti Nedir? CMK 135
• SYOK; Soruşturmaya Yapılmasına Yer Olmadığına Dair Karar Nedir
• İddianamenin İadesi ve Soruşturma’da Ek İfade
• Uyuşturucu Ticareti Davasında Etkin Soruşturma