5271 sayılı Ceza Muhakamesi Kanunun 158/6 maddesi önce 694 sayılı KHK ile akabinde 2017 yılında yürürlüğe giren 7078 sayılı kanunun 142. maddesiyle 158/6. maddesi teselsül ettirilerek yürürlüğe girdi.

Kanuna henüz yeni girmiş olan bu düzenlenme ne diyor? Bu kanun maddesi gelmeden önce Ceza Muhakamesi Kanunu 160. madde çerçevesinde savcılığa gelen her şikayeti mecbur soruşturmaya kaydederek araştırma yapılıyordu. Soruşturmaya kaydedilmesi sonucunda hukuki anlaşmazlıklarda bunun içerisinde takipsizlik kararı ile sonuçlanıyordu. Vatandaş hukuki anlaşmazlık bile olsa bu bilgiler GBT ortamında görülüyordu. Bir iş başvurusunda sınav veya mülakatta önüne çıkarılabiliyordu. Tüm bu olumsuzlukların yanı sıra artan şikayetler ve asılsız şikayetlerin sayısındaki artışlar sebebiyle yeni bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyuldu.

SYOK – Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Nedir ?

Soruşturmayas yer olmadığına dair karar nedir diye soracak olursak 5271 sayılı Ceza Muhakamesi Kanunun 158/6 maddesi ile artık ihbar ve şikayet konusu fiilin açıkça suç teşkil etmediği anlaşılırsa veyahut ihbar veya şikayet soyut nitelikteyse Cumhuriyet savcısı veya kolluk kişiye şüpheli sıfatını veremiyor. Bu durumda Cumhuriyet savcısı soruşturmaya yer olmadığına dair karar veriyor.  Bu karara müştekinin itiraz hakkı bulunuyor.

SYOK – Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara İlişkin İtiraz Nereye Yapılır

Bu kararlara ilişkin itirazlar sulh ceza hakimliklerine yapılır.

Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararın Amacı Nedir ?

Savcılığa ve kolluğa yapılan ihbarların masrafsız olması sebebiyle hukuki eğitim almayan vatandaşların tüm anlaşmazlıkların savcılık nezdinde çözüleceğine ilişkin bir intiba oluşmuş durumdadır.  Bunun sonucunda Ceza Kanunun dışında oluşan anlaşmazlıkların sonucunda ihbar ve şikayetler gelmeye başladı.

Hangi Durumlarda Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilir ?

İnsanlar yukarıda bahsettiğimiz hususlar neticesinde ceza kanunun konusunu oluşturmaya hususlarda şikayetler bulunuyor dedik. Bu şikayetleri örneklendirdiğimizde, birine borç verdim alacağımı alamıyorum, senedi icra koydum sonuç alamadım, eşim zina yaptı, kirasını ödeyemeyen kiracı  gibi şikayetlere önceden kolluk birimine yapıldığında sisteme ya dolandırıcılık suçu olarak yada kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu olarak seçenek girmek zorunda kalınıyordu. Savcılıkta önceden bu düzenlemeden önce ise takipsizlik yani Kovuşturma Yapılmasına Yer Olmadığına Dair Karar veriliyordu.  Ama yarın öbürgün bu kiracı bir işe başvuru yaptığında karşısına bir engel olarak çıkabiliyordu. Çünkü GBT kayıtlarında bu kayıtlar tutuluyor. Adil yargılanma ilkeleri, kişilerin lekelenmeme hakkı açıkça engel olan bu durumdan sonra artık savcılıklara yapılan bu şikayetlere karşı Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar vermektedir.  Bu şikayetler sonrası kendine mahsus bir sisteme kaydolmaktadır. Bu sisteme Cumhuriyet savcısı veya Mahkemece gerekmedikçe bu sistemi görüntülememektedir.

Karakol Yani Kolluk Dikkat Etmesi Hususlar

Karakoldaki kolluk ekibinin kendisine yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden ötürü yapılan ihbar ve şikayetler doğrutulsunda kişiyi şüpheli kaydetmemelidir. Kişiler ön inceleme evrağına şikayet edilen veya ihbar edilen olarak eklemesi gerekmektedir. Çünkü kişiye soruşturma numarası verilmesi sonrası o evrak sistemden silinmez. Silinmiş evraklarda görülmeye devam eder. Hak ihlali yaşanmaması amacıyla meslektaşlarında bu hususlara dikkat etmesi gerekir.