Öncelikle belirtmek gerekir ki, “Dava zamanaşımı” ve “ceza infaz zamanaşımı” terimleri birbirinden farklıdır.

Dava zamanaşımı, Türk Ceza Kanunu Madde – 66’da düzenlenmiştir. Buna göre suç fiilinin işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış durumda ise cezadan vazgeçilir eğer dava açılmışsa ise ceza davasının düşmesi sonucu doğar.

Ceza Zamanaşımı,  Türk Ceza Kanunu madde – 68’de düzenlenmiştir. Buna göre ceza infaz zamanaşımı, mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden itibaren belli bir sürenin geçmesiyle hükmün infaz edilmesinden vazgeçilmesidir. Hakkınızda bir hüküm vardır ve artık bu hükmün infazından devlet vazgeçmiştir.

Dava zamanaşımı ve ceza infaz zamanaşımı arasındaki fark ;

Dava zamanaşımında cezalandırma iradesi bitmekte ve görülen dava düşmektedir. Ceza zamanaşımında ise hakkınızda bir hüküm verilmiş yani dava zamanaşımındaki cezalandırma iradesi safhası geçilmiş ancak artık infaz edilmesinden vazgeçilmiştir. ceza zamanaşımında suç fiili adli sicil arşiv kaydınızda görünmektedir.

Dava Zamanaşımı

Dava zamanaşımı süresi için varolan iki tür zamanaşımı çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan birisi olağan dava zamanaşımı diğeri ise uzamış dava zamanaşımı süresidir.

Türk Ceza Kanunu 67 maddesi 3-4. fıkraları birlikte incelendiğinde zamanaşımının kesilmesi sebepleri varsa, şüpheli veya sanık hakkında ‘uzamış zamanaşımı süresi’ uygulanır.

(3) Dava zamanaşımı kesildiğinde, zamanaşımı süresi yeniden işlemeye başlar. Dava zamanaşımını kesen birden fazla nedenin bulunması halinde, zamanaşımı süresi son kesme nedeninin gerçekleştiği tarihtenitibaren yeniden işlemeye başlar.

(4) Kesilme halinde, zamanaşımı süresi ilgili suça ilişkin olarak Kanunda belirlenen sürenin en fazla yarısına kadar uzar.

Örnek vermek gerekirse, tehdit suçu gibi en hafif suçlarda 8 yıllık olağan dava zamanaşımı bulunuyorken aynı suç için uzamış dava zamanaşımı süresi 12 yıl olarak uygulanacaktır.

Dava Zamanaşımı Süresi Ne Zaman İşlemeye Başlar?

Kural olarak dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği günden itibaren işlemeye başlar. TCK md.66/6’ya göre dava zamanaşımı süresi;

• Tamamlanmış suçlarda suçun işlendiği günden,
• Teşebbüs hâlinde kalan suçlarda son hareketin yapıldığı günden,
• Kesintisiz (mütemadi) suçlarda kesintinin gerçekleştiği (temadinin sona erdiği) günden,
• Zincirleme suçlarda son suçun işlendiği günden,
• Çocuklara karşı üstsoy veya bunlar üzerinde hüküm ve nüfuzu olan kimseler tarafından işlenen suçlarda çocuğun onsekiz yaşını bitirdiği günden,

itibaren işlemeye başlar.

Ceza Davasında Dava Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

TCK md. 66/1’e göre hesaplanır. Bu sürelere ‘olağan dava zamanaşımı süresi’ denilmektedir. Olağan dava zamanaşımı sürelerinin geçmesiyle kamu davası (ceza davası) hakkında düşme kararı verilir. Buna göre;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 30 yıl,
• Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 25 yıl,
• Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 20 yıl,
• 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 15 yıl,
• 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda 8 yıl

geçmesiyle ceza davası hakkında düşme kararı verilir.

Fiili işlediği tarihte 15-18 yaş arasında olan çocuklar için dava zamanaşımı süreleri (TCK md. 66/2):

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 20 yıl,
• Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 16 yıl 8 ay,
• Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 13 yıl 4 ay,
• Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 10 yıl,
• Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda 5 yıl 4 ay.

Fiili işlediği tarihte 12 – 15 yaş arasında olan çocuklar için dava zamanaşımı süreleri (TCK md. 66/2):

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 15 yıl,
• Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 12 yıl 6 ay,
• 20 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 10 yıl,
• 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 7 yıl 6 ay,
• 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda 4 yıl.

Türk Ceza Kanunu 66/7’ye göre yurtdışında işlenen bazı suçlarda dava zamanaşımı süreleri işlemez, her zaman soruşturma veya kovuşturma yapılabilir.

Dava zamanaşımı süresinin durması veya kesilmesi

Madde 67-

(1) Soruşturma ve kovuşturma yapılmasının, izin veya karar alınması veya diğer bir mercide çözülmesi gereken bir meselenin sonucuna bağlı bulunduğu hallerde; izin veya kararın alınmasına veya meselenin çözümüne veya kanun gereğince hakkında kaçak olduğu hususunda karar verilmiş olan suç faili hakkında bu karar kaldırılıncaya kadar dava zamanaşımı durur.

(2) Bir suçla ilgili olarak;a) Şüpheli veya sanıklardan birinin savcı huzurunda ifadesinin alınması veya sorguya çekilmesi,b) Şüpheli veya sanıklardan biri hakkında tutuklama kararının verilmesi,c) Suçla ilgili olarak iddianame düzenlenmesi,d) Sanıklardan bir kısmı hakkında da olsa, mahkûmiyetkararı verilmesi,Halinde, dava zamanaşımı kesilir.

(3) Dava zamanaşımı kesildiğinde, zamanaşımı süresi yeniden işlemeye başlar. Dava zamanaşımını kesen birden fazla nedenin bulunması halinde, zamanaşımı süresi son kesme nedeninin gerçekleştiği tarihtenitibaren yeniden işlemeye başlar.

(4) Kesilme halinde, zamanaşımı süresi ilgili suça ilişkin olarak Kanunda belirlenen sürenin en fazla yarısına kadar uzar.

Uzamış zamanaşımı süreleri,

Fiili işlediği tarihte 18 yaşını bitirmiş şahıslar için; (madde 67/4. ve m 66/1. fıkra):

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 45 yıl,
• Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 37 yıl 6 ay,
• 20 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 30 yıl,
• 5 yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 22 yıl 6 ay,
• 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda 12 yıl.

Fiil işlediği tarihte 15 – 18 yaş arasında olanlar için ( madde 67/4. ve madde 66/2 fıkra )

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 30 yıl,
• Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 25 yıl,
• 20 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 20 yıl,
• 5 yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 15 yıl,
• 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda 8 yıl.

Fiili işlediği tarihte 12-15 yaş arasında olanlar için ; (madde 67/4. ve madde 66/3 fıkra):

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 22 yıl 6 ay,
• Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 18 yıl 9 ay,
• 20 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 15 yıl,
• 5 yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 11 yıl 3 ay,
• 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda 6 yıl.

Ceza Zamanaşımı

Ceza Zamanaşımı,  Türk Ceza Kanunu madde – 68’de düzenlenmiştir. Buna göre ceza infaz zamanaşımı, mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden itibaren belli bir sürenin geçmesiyle hükmün infaz edilmesinden vazgeçilmesidir. Hakkınızda bir hüküm vardır ve artık bu hükmün infazından devlet vazgeçmiştir.

Ceza zamanaşımı süreleri, TCK md. 68’de düzenlenmiştir. Ceza zamanaşımı süreleri, ceza mahkemesi tarafından hükmedilen ceza miktarına veya cezanın niteliğine göre belirlenmiştir.

Madde 68-(1) Bu maddede yazılı cezalar aşağıdaki sürelerin geçmesiyle infaz edilmez:

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında kırk yıl.

b) Müebbet hapis cezalarında otuz yıl.

c) Yirmi yıl ve daha fazla süreli hapis cezalarında yirmidört yıl.

d) Beş yıldan fazla hapis cezalarında yirmi yıl.

e) Beş yıla kadar hapis ve adlî para cezalarında on yıl.

(2) Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, bu sürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle ceza infaz edilmez.

(3) Bu Kanunun İkinci Kitabının Dördüncü Kısmında yazılı yurt dışında işlenmiş suçlar dolayısıyla verilmiş ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis veya on yıldan fazla hapis cezalarında zamanaşımı uygulanmaz.

(4) Türleri başka başka cezaları içeren hükümler, en ağır ceza için konulan sürenin geçmesiyle infaz edilmez.

(5) Ceza zamanaşımı, hükmün kesinleştiği veya infazın herhangi bir suretle kesintiye uğradığı günden itibaren işlemeye başlar ve kalan ceza miktarı esas alınarak süre hesaplanır.