Araç ilanı sitelerinde dolandırıcılık olaylarının önlenmesi için alınabilecek önlemler

Son yıllarda internetin yaygınlaşması ve dijital platformların hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesiyle birlikte, dolandırıcıların faaliyetleri de bu ortamlara taşınmıştır. Araç ilan siteleri, hem bireysel hem de ticari satış yapanlar için kolaylık sağlayan etkili platformlar olsalar da, dolandırıcıların da hedefi haline gelmiştir.

Bu dolandırıcılar, genellikle başkalarına ait araçların fotoğraflarını izinsiz bir şekilde kullanarak ve aracı gerçek değerinin çok altında ilana koyarak potansiyel mağdurları kandırmaya çalışmaktadır. İletşim için sözde satıcıya ulaşan mağdurlar, dolandırıcılar tarafından “patates hat” olarak bilinen, izlenmesi zor olan telefon hatları aracılığıyla yanıltılmaktadır. Dahası, dolandırıcılar başkalarının adına açılmış banka hesaplarını kullanarak, kurbanların paralarını ele geçirmektedir.

Bu yöntem, hem bireyler hem de platform için ciddi zararlar doğurmakta, özellikle online ticarete duyulan güveni zedelemektedir. Dolandırıcılığın bu boyutu, yalnızca bir ekonomik kayıp değil, aynı zamanda bireylerin psikolojik olarak yıpranmasına da neden olmaktadır.

Peki, bu sorunun önünü nasıl geçebiliriz? Araç ilan sitelerinin hangi önlemleri alarak dolandırıcıların faaliyetlerini engelleyebileceğini ve kullanıcıların güvenli bir şekilde alım-satım yapabileceği bir ortam nasıl yaratılabileceğini bu yazıda inceleyeceğiz. Dolandırıcıların kullandığı yöntemleri anlayarak ve etkili bir strateji geliştirerek bu tehditleri bertaraf etmek mümkün..

Araç Sahibi ile İlan Veren Kişinin Doğrulanması

1. Plaka ve Telefon Eşleştirme:
   • Araç ilanı vermek isteyen kişinin, aracı üzerinde gerçek mülkiyet hakkına sahip olup olmadığının kontrol edilmesi gereklidir.
   • E-devlet entegrasyonu ile aracın plaka bilgisi, araç sahibinin T.C. kimlik numarası, ve araç sahibine ait kayıtlı telefon numarası doğrulanabilir.
   • Bu doğrulama tamamlanmadan ilan yayına alınmaz.
2. E-Devlet ile Araç Sahipliği Doğrulaması:
   • Kullanıcılar ilan sitesine giriş yaptığında, e-devlet üzerinden araç bilgilerini doğrulama ekranına yönlendirilir.
   • E-devlet sistemi üzerinden, araç sahibinin plakası ve kendi T.C. kimlik bilgisi ile doğrulama yapıldıktan sonra ilan verme izni verilir.
3. Telefon Numara Doğrulaması:
   • İlan veren kişinin telefon numarası, araç sahibi tarafından e-devlet sistemine kayıtlı telefon numarasıyla eşleşmelidir.
   • Telefon numarası, SMS doğrulaması ile de güçlendirilerek doğrulanır.

Uygulama Avantajları:

• Sahte İlanların Engellenmesi: Araç sahibi olmayan kişilerin, başka araçların bilgilerini ve fotoğraflarını kullanarak sahte ilan vermesinin önüne geçilir.
• Güvenli Ticaret Ortamı: Kullanıcılar, ilanların gerçek araç sahipleri tarafından oluşturulduğuna güvenebilir.
• Yasal Uyum: E-devlet entegrasyonu, dolandırıcılık faaliyetleriyle ilgili yasal işlemleri kolaylaştırır ve ilan sitesinin güvenilirliğini artırır.

Uygulama Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

1. Kullanıcı Gizliliği: Bu tür bir doğrulama sistemi uygulanırken, araç sahiplerinin kişisel verilerinin gizliliği ön planda tutulmalı ve yalnızca ilan verme işlemi için gerekli bilgiler kullanılmalıdır.
2. E-Devlet Entegrasyonu İşbirliği: E-devlet sistemine entegre olmak için gerekli teknik altyapı ve yasal düzenlemeler sağlanmalıdır.
3. Alternatif Prosedürler: Araç sahibiyle aynı kişi olmayan ancak araç sahibinin yetkilendirmesiyle ilan vermek isteyen kişiler için (örneğin galeriler) alternatif bir yetki doğrulama mekanizması sunulmalıdır.

Bu tür bir doğrulama sistemi, sahte ilanların önlenmesi açısından oldukça etkili olacaktır. Sistem, araç alım-satım işlemlerinde güvenliği artırırken kullanıcıların da güven duygusunu pekiştirir.

Galericiler için Özel Doğrulama Mekanizması

1. Galerici Hesabı Doğrulama

• Ticari Belge ve Ruhsat Doğrulama:
  • Galericilerin ilan verebilmesi için, galerici olduklarını kanıtlayan belgeler (Ticaret Sicil Kaydı, Vergi Levhası, veya Yetki Belgesi) talep edilebilir.
  • Türkiye’de galericilik yapan işletmelerin, Taşınmaz Ticareti Yetki Belgesi (TTBS) gibi bir belgesi olması zorunludur. Bu belge ve kayıt numarası doğrulanarak galerici hesabı açılabilir.
• E-Devlet ile Galerici Doğrulaması:
  • Galerici adına açılan işletmenin kayıtlı e-devlet üzerinden doğrulama yapılabilir. Bu doğrulama, işletme sahibinin kimlik bilgileri ve yetki belgeleriyle uyumlu olmalıdır.

2. Araçların Yetkilendirilmesi

• Araç Sahibinin Onayı (Yetkilendirme):
  • Galericiler, kendi üzerlerine kayıtlı olmayan araçlar için ilan vermeden önce, araç sahiplerinden bir yetki belgesi alabilir.
  • Bu belge, e-devlet üzerinden dijital olarak düzenlenebilir. Örneğin, araç sahibi galericiye plaka bazında ilan verme ve satış yetkisi tanır.
  • İlan sitesinde bu yetkilendirme belgesinin doğrulanması sağlanabilir.
• Araç Ruhsatı Doğrulaması:
  • Galericiler, ilan verdikleri araçlara ait ruhsatın bir kopyasını sisteme yükleyebilir. Sistem, ruhsattaki bilgilerle aracın sahibinin bilgilerini karşılaştırarak galericinin bu aracı ilana koyma yetkisini kontrol edebilir.

3. Telefon ve İletişim Doğrulaması

• Galerici hesaplarına bağlı telefon numaraları, şirket adına kayıtlı olmalı ve bu numaraların SMS veya çağrı ile doğrulanması sağlanmalıdır.
• Aynı zamanda galericilerin birden fazla ilan için farklı iletişim numaraları kullanmalarına izin verilmemeli; tek bir doğrulanmış numara tüm ilanlar için geçerli olmalıdır.

4. Otomatik İşaretleme (Gallery Mode)

• Galericilere özel bir “galeri” profili oluşturulabilir.
• Bu profil, bireysel ilan verenlerden farklı olarak, birden fazla araç listeleyebilecek şekilde düzenlenir.
• “Galeriden Satış” etiketi, bu hesapların ilanlarında otomatik olarak görünür. Böylece kullanıcılar, ilanların galericiler tarafından verildiğini açıkça görebilir.

Galericiler İçin Özel Avantajlar

• Toplu Araç Listeleme: Galericilere, toplu olarak birden fazla aracın ilanını ekleyebilme imkânı sağlanabilir. Ancak her araç için ruhsat doğrulama veya yetkilendirme gerekliliği devam eder.
• Kurumsal Profil: Galericilere, güvenilirliklerini artırmak için özel bir profil sayfası açma fırsatı verilebilir. Bu profilde işletme bilgileri (ticari unvan, iletişim bilgileri, işletme belgesi) yer alabilir.
• İtibar Sistemi: Galerici hesapları için kullanıcı yorumları ve değerlendirmeleri ile desteklenen bir “itibar puanı” sistemi oluşturulabilir. Bu, güvenilir galerilerin öne çıkmasını sağlar.

Yasal ve Teknik Gereklilikler

• Yasal Düzenlemeler: Türkiye’de galericilik yapan kişiler ve şirketlerin gerekli yasal belgelerle doğrulanabilmesi için ilgili kurumlarla (Ticaret Bakanlığı, E-Devlet Kapısı, Noterlikler) entegre sistemlerin oluşturulması gerekir.
• Teknik Altyapı: Galericilere özel bir modül geliştirilmesi ve bu modülün ruhsat, belge ve yetkilendirme gibi süreçleri yönetebilmesi gerekir.
• Düzenli Denetim: Galerici hesapları düzenli aralıklarla denetlenmeli, geçerliliğini kaybeden belgeler tespit edilerek hesaplar askıya alınmalıdır.

Bu sistem, galericilerin güvenilirliğini artırırken, dolandırıcıların galeri hesapları üzerinden sahte ilanlar vermesini de önleyecektir. Aynı zamanda bireysel kullanıcılar ve galericiler arasında ayrım yaparak her iki tarafın haklarını koruyacaktır.