Ceza Yargılamasında Mülkilik İlkesi – Yetkili Mahkemenin Tespiti
Bir ülkenin ceza kanunlarının uygulama alanıın tespiti yer bakımından uygulamadır.
Kural mülkilik ilkesidir; diğer ilkeler mülkilik ilkesinin açıklarını doldurur.
İlk bakılacak husus suçun Türkiye’de işlenip işlenmediği hususudur. (Gerçek anlamda ülke – farazi anlamda ülke)
Suç Türkiye’de işlenmemişse diğer ilkelere bakılır.
- Fail Türkse ( Faile göre şahsilik )
- Fail Türk Değilse ( Mağdura göre şahsilik ) -> TR vatandaşı ve bizzat Türkiye olabilir
Aşama olarak :
- Mülkilik ilkesi ( suçun TR’de işlenmesi )
- TCK Madde 13’deki suçlardan mı? ( Türk yabancı fark etmez )
- Fail Türk mü? – Mağdur Türk mü?
- TCK Madde 13-13 –> İkame yargı yetkisi ( “Evrensellik ilkesi” adalet bakanının işlemi suçun en az 3 yıl olması)
non bis in idem –> Failin bir suç nedeniyle birden çok kez kovuşturulamaması bir eylem nedeniyle bir çok kez ceza verilememesi anlamına gelir.
Yurtdışında verilen ceza bizim için önemli değil. Devletin egemenliğinin yansımasıdır ceza yetkisi.. Ama hakkaniyet gereği yurtdışında çektiği ceza, ülkemiz cezadan mahsup edilir.
Örnek vermek gerekirse;
Amerika konsolosluğunda Türk vatandaşı bir kimse ile yabancı bir kişi arasında sıra beklemeden kaynaklı Türk Vatandaşının yabancıya karşı hakareti durumunda;
Mülkilik ilkesi uygulanmaz. Çünkü suç yurtdışında işlenmiştir.
Madde 13’teki suçlar –> koruma ilkesi ( soykırım, insan ticareti, Türkiye’nin aleyhine suçlar) bu suçlar da yukarıda gerçekleşmemiş.
Fail Türk –> Faile göre şahsilik ilkesi işler
Ortada görev suçu yok. Hakaret görev suçu değil.
Faile göre şahsilik kuralı–> aşağı sınırı 1 yıldan az olmamalı ancak yukarıdaki örnekteki hakaret suçunun sınırı 3 aydan başlamaktadır.
Bu sebeple sonuç olarak Türkiye’de yargılama yapılamaz.
Bir Başka örnek ise; Suriye vatandaşı birinin husumeti olan Türkiye’ye sığınmış suriyeli sınırın karşısından Ahmeti ateş ederek yaralaması durumunda;
Bu durumda hareket ve netice kısımları farklı yerde gerçekleşmiş ise mesafe suçu durumu söz konusudur.
Türk Ceza Kanunu Madde 8’e göre mülkilik ilkesi geçerlidir.
